Όταν φυσούν οι άνεμοι της αλλαγής άλλοι φτιάχνουν καταφύγια κι άλλοι ανεμόμυλους. Ξεκινάμε λοιπόν περπατώντας. Απλώς περπατώντας. Κορωνα - ιό δεν παθαίνουν μόνον οι ηλικιωμένοι. Αλλά όλοι όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Που σήμερα πλέον ανήκουν σε όλες τις ηλικίες. Η πρόληψη είναι καλύτερη αλλά συχνά το διαπιστώνουμε καθυστερημένα, «στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτη». Η αγωγή υγείας (η σωστή ζωή δηλαδή), είναι ακόμα καλύτερη - και είναι δωρεάν, πέραν της ευεξίας που προσφέρει. Πώς στοιχειοθετείται η ‘σωστή’ ζωή; Πώς θωρακίζεται το ανοσοποιητικό έστω και σήμερα;
Ασκούμαστε. Αφιερώνουμε χρόνο στον εαυτό σας. Προσέχουμε το βάρος, οι ασκήσεις στο σπίτι αν δεν γίνεται αλλιώς είναι ένας πολύ καλός τρόπος εκτός αν είμαστε άρρωστοι οπότε κομμένα όλα. Ελαχιστοποιούμε το άγχος, αναστοχαζόμαστε, φιλοσοφούμε, «κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε κατά πως προχωρούμε». Πίνουμε με μέτρο. Ισορροπημένη διατροφή, με πολλά φρούτα και λαχανικά, ευκαιρία να μελετήσουμε λίγο γι’ αυτή και μερικοί άνδρες να μάθουμε κάτι να μαγειρεύουμε επιτέλους. Κοιμόμαστε καλά, επαρκής ξεκούραση, ο ύπνος χαρίζει ευεξία και ενέργεια. Δεν το παρακάνουμε, δεν κοιμόμαστε ελάχιστα, ούτε άπειρες ώρες. Νεαροί ενήλικοι (18-25 ετών): όχι κάτω από 6 ώρες ή πάνω από 11 ώρες. Ενήλικοι (26-64 ετών): όχι κάτω από 6 ώρες ή πάνω από 10 ώρες. Μεγαλύτεροι ενήλικοι (65 και πάνω: 7-8 ώρες) -National Sleep Foundation-USA.
Αυτά είναι τα συστατικά ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος. Απλά αρχίζουμε από την αρχή, reset. Από αυτό που μπορούμε να κάνουμε ακόμα ήδη από σήμερα. Αρχίζουμε από την ελάχιστη άσκηση, το περπάτημα, το σοφό από τη φύση καθημερινό service του οργανισμού, ο άνθρωπος –προσοχή όχι μόνο ο άντρας!- είναι γεννημένος κυνηγός, πρέπει να είναι σε κίνηση εκ κατασκευής. Το εξελικτικό στάδιο του homo sapiens δεν είναι οδηγός IX ούτε θερμαστής καθισμάτων, ο άνθρωπος προέρχεται και από τον Homo erectus, που τρεφόταν κυρίως με κυνήγι, κατανίκησε τη φωτιά, έψησε, χρησιμοποίησε οστέινα και ξύλινα εργαλεία και τελικώς ίσως οδηγήθηκε στη μεταβολή της δομής του εγκεφάλου και στην αύξηση της ικανότητας για μάθηση και επικοινωνία. Έτσι φτάσαμε στην επέκεινα χώρα όπου το επίκεντρο είναι η γνώση, «επέκεινα», προηγούμενο ή σε έναν βαθμό μεγαλύτερο, επόμενο της γνώσης ή της εμπειρίας, το άγνωστο που προσπαθούμε συνεχώς να κατακτήσουμε, επιστρέφοντας στην αφετηρία. Οι βεβαιότητες διχάζουν τους ανθρώπους, η διαφορετικότητα τους ενώνει. Ένα αξέχαστο ταξίδι (για μια αρμονική ζωή) χιλίων χιλιομέτρων αρχίζει με ένα πρώτο βήμα» λέει ο σοφός Κινέζος, κάτι ξέρει. Κι έτσι καταλήγουμε ξανά στις απαρχές του κυνηγού, περπάτημα, κίνηση, τρέξιμο, ζωή, τα θεμέλια της ευεξίας, της δημιουργικότητας, της καινοτομίας, της γενναιοδωρίας, της ειρηνικής συμβίωσης, της ελευθερίας.
Από 30 λεπτά έως μια ώρα μια μέτρια ή γρήγορη δραστηριότητα βοηθά το ανοσοποιητικό να κρατηθούν μακριά οι ιοί. Η συστηματική άσκηση αποδεικνύεται πιο αποτελεσματική. Όποιος ξεκινάει τώρα, καλύτερα να κάνει γρήγορο περπάτημα, ή εναλλαγές βαδίσματος και τρεξίματος (Δημ. Τζεφαλής, Φέρνοντας κοντά τις μεγάλες αποστάσεις, best seller). Όμως σταδιακά και προοδευτικά σε σχέση με ότι κάναμε μέχρι τώρα, αυτό είναι γενικός κανόνας. Αν για οποιοδήποτε λόγο η ατομική ψυχολογία δεν είναι καλή, είναι προτιμότερο η άσκηση να είναι πιο ήπια. Ως μέτρια άσκηση σε αρχάριους δρομείς αναφέρονται τα 45-60 λεπτά της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου τρεις φορές την εβδομάδα (Woods, J.A., Keylock K.T., Lowder -2009, T. Zhu, W -2020). Ως ήπια άσκηση για αρχαρίους, 30’ τρεις φορές την εβδομάδα. Δεν υπάρχουν πολλοί ιοί σε εξωτερικά αντικείμενα λόγω του ηλιακού φωτός. Ο ιός φαίνεται ότι δεν μεταδίδεται από τον ιδρώτα. Η στενή επαφή και οι αναπνευστικές οδοί (βήχας, φτάρνισμα) είναι το πρόβλημα. Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να αρρωστήσουμε πραγματικά από οποιονδήποτε παθογόνο οργανισμό όταν τρέχουμε σε κρύο καιρό, λένε οι ειδικοί (David Nieman, Καθηγητής υγείας στο Appalachian State University, Βόρεια Καρολίνα). Στην πραγματικότητα είναι η καλύτερη επιλογή να βγούμε έξω να τρέξουμε με έναν υγιή φίλο και να απολαύσουμε τον φρέσκο αέρα, ει δυνατόν και τον καθαρό αέρα στη φύση. Βεβαίως μην ξεχάσουμε να πλύνουμε τα χέρια μας μόλις γυρίσουμε σπίτι. Όσοι τρέχουν δεν είναι η ώρα να κάνουν σκληρή προπόνηση, πεζοπορία ναι αλλά δεν περνάμε τον Βίκο ούτε ανεβαίνουμε στο καταφύγιο της Αστράκας τέτοιες μέρες. Εξαντλώντας τα αποθέματα γλυκογόνου το ανοσοποιητικό δεν λειτουργεί όπως συνήθως, οπότε αν εκτεθούμε στον ιό η άμυνα του οργανισμού είναι εξασθενημένη, δεν είναι ώρες για τέτοια λένε οι ειδικοί. Το ψυχικό ή σωματικό άγχος από τη σκληρή προπόνηση αυξάνει έστω ελαφρώς την πιθανότητα να αρρωστήσουμε. Όχι μακρινές και περιπετειώδεις διαδρομές, μην το παρακάνουμε.
Και «πού να περπατήσουμε» θα μου πείτε; Κάνουμε τον γύρο του τετραγώνου. Με το κεφάλι ψηλά. Ίσως παρατηρήσουμε με έκπληξη ότι τη «θέα στο βάθος του δρόμου δεν την είχαμε δει, ή ακριβέστερα, δεν την είχαμε ποτέ συνειδητοποιήσει μέχρι σήμερα. Έτσι και στη ζωή. Μην μείνουμε απλώς στο περπάτημα (walk). Ούτε καν στην «περιπατητική σχολή» (walk & talk). Μπορεί και να μην μας πηγαίνει. Ούτε χρειάζεται να πάμε προς την κινηματογραφική βερσιόν του walk & talk. Προχωρούμε να υλοποιήσουμε «αυτό που είπαμε, αυτό που συμφωνήσαμε», στο Walk the Talk, να μην μείνουμε στα λόγια, αλλά να προβούμε και σε πράξεις. Να σώσουμε όχι μόνο την επιβίωση αλλά και την ευτυχία. Αυτή λείπει από τη ζωή μας περισσότερο από τη ζωή. These boots are made for walking. Χρησιμοποιήστε τες.
Απόλυτη ασφάλεια δεν υπάρχει σε τίποτα και σε κανέναν, ούτε πρόκειται να υπάρξει. Και να μπορούσε όμως να υπάρξει ένα απόλυτο ανοσοποιητικό, έχουμε τον Karl Popper που είπε κάποτε: "Πρέπει να αναζητούμε την ελευθερία και όχι μόνο την ασφάλεια, αν όχι για κανέναν άλλο λόγο παρά γιατί μόνον η ελευθερία μπορεί να κάνει την ασφάλεια ασφαλή". Το περπάτημα προσφέρει ελευθερία, ασφάλεια, αισιοδοξία. Εξάλλου «Οι περιστάσεις απαιτούν αισιοδοξία. Την απαισιοδοξία ας την κρατήσουμε για ευκολότερους καιρούς» (Hervé).